Yazılı çeviri yaparken

Yazılı çeviri denildiğinde herkesin aklına hemen bir dili iyi bilen bir kişi tarafından bir metnin bir dilden diğer dile aktarılması gelir. Ancak bir dili çok iyi konuşmak veya o dilde çok iyi yazmak çeviri yapmak için yeterli değildir. Çeviri denildiğinde önemli olan kaynak dildeki anlamı çevirdiğiniz dilde doğru kelime tercihleriyle verebilmektir.

Yazılı çeviri talebiyle gelen kişi veya firmanın çoğunlukla zamanı kısıtlıdır. Bir metin oluşturulurken ne kadar emek harcanıyorsa, o metnin çevirisi için ayrılan vakit bir o kadar kısa olmaktadır. Çevirmenin sıklıkla duyduğu ifade, “yarına yetişmez mi?” olur. Bunun nedeni yazılı çevirinin göründüğünden daha basite indirgenmesidir.

Bir metni ilk elinize aldığınızda hemen çevirmeye başlamayın, öncelikle metni sindirin, anlayın. Başlığı nedir, konusu nedir, kim için çevrilecektir gibi sorulara yanıt arayın. Çeviri talebiyle gelen kişi veya firmaya kullanılması gereken terimlere yönelik bir terimler sözlüğü veya talebi olup olmadığını sorun. Metin çok uzun olabilir ve sizin tamamını okuyacak vaktiniz olmayabilir. O zaman giriş gelişme sonuç şeklinde, giriş ve sonucu okuyarak tüm metni hızlıca gözden geçirebilirsiniz.

Ardından metni kimin için çevirdiğinizi değerlendirin. Kaynak dilden çevirdiğiniz metin aylık yayınlanan bir dergide veya İnternet sitesine yer alacak olabilir. Akademik bir makale, bir tanıtım broşürü veya kullanım kılavuzu olabilir. Okuyucu kitlesinin kim olacağı çevirinin kalitesi ve doğruluğu için oldukça önemlidir. Kullanım kılavuzunda sade bir dil tercih etmeniz gerekirken, akademik bir makale de daha ağır bir ifade biçimi kullanılabilir. Burada bahsedilen elbette ki içerik değişikliğine neden olmak değil ancak çeviri metnine yönelik bir dil seçmektir.

Yazılı çeviri yaparken dikkat edilmesi gereken bir diğer husus, çeviri yapılan alana hakim olmaktır. Hangi alanda çeviri yapıyorsanız o alana özgü terimleri seçmekte fayda vardır. Bir kelimenin sözlükte birden çok karşılığı olacaktır. Teknik bir metin çevirirken kullanılan bir kelimenin diğer dildeki karşılığı, ekonomi metnin de bambaşka olabilir.

Önemsiz gibi gözüken bir diğer husus ise metinde tutarlılıktır. Metin içerisinde kullanılan bir terim ilk paragrafta nasıl kullanılmışsa metin sonuna kadar aynı şekilde yer almalıdır.

Zaman sınırlı ve uzun bir metin söz konusuysa metin üzerinde bazen birden çok çevirmen aynı anda çalışabilir. Bu gibi durumlar hata olasılığını da yanında getirmektedir. Farklı çevirmenler tarafından üzerinde çalışılan bir metin içerisinde tutarlılığın sağlanabilmesi için çeviriye başlamadan önce mutlaka bir terimler sözlüğü oluşturulmalı ve bu sözlük tüm çevirmenlerle paylaşılmalıdır. Bu terimler sözlüğünün tüm çevirmenler tarafından kullanılması şiddetle tavsiye edilmelidir. Metin çevirisi tamamlandığı zaman da, tüm metin tek bir çevirmen tarafından son bir kez okunmalı ve dil farklılıkları giderilmelidir. Çeviri metni yalnızca birden çok çevirmen tarafından çevrildiğinde değil, her zaman için çeviri tamamlandığında mutlaka bir kez okunmalıdır.

Kısacası çeviri demek görüldüğü gibi yalnızca metni alıp bir başka dile aktarmak demek değildir. Alana yönelik olarak terimlerin doğru seçilmesi, metinde tutarlılık sergilenmesi ve bir o kadar aktarılan dilde ifade bütünlüğünün korunması yazılı çevirinin dikkat edilmesi gereken hususlarıdır.