Konferans çevirmenlerinin karşılaştığı zorluklar

Aslında bu yazıya konferans çevirmenlerinin yaptığı işin her türlü zor olduğunu söyleyerek başlamak gerek. Toplantının konusu ne olursa olsun, düşünsenize normalde aynı dili konuşan insanlar bile aralarında anlaşamazken farklı dillerde konuşan katılımcıların birbirini anlaması aslında hiç de o kadar kolay değil. Burada bahsettiğimiz şey aslında dil farklılığından ziyade sosyokültürel farklılıklardan kaynaklanan zorluklar.

Ah şu Temel Fıkraları!

Fıkralar, yapılan espriler aslında o kültüre o ülkeye özgüdür ve bir başka dile çevrildikleri zaman o kadar da komik olmayabilir. “Temel bir gün” diye söze başlayan bir konuşmacının olduğu ortamda ana dili Türkçe olan herkes devamında komik bir şeyler anlatılacağını bilir çünkü “Temel” kelimesi koca bir kültürü içinde barındırır. Böyle bir durumda çevirmenin mutlaka bir açıklama yapması gerekir ki ne kadar da açıklasa karşınızdakinin kahkahalarla gülmeyeceği gerçeğinin de kabul edilmesi gerekir. Kısacası yapılan esprilerin veya anlatılan fıkraların evrenselliğinden bahsetmek mümkün değildir.

Şu Deyimler Olmasa!

Konuşurken aralarda konuşmacıların kullandığı deyimler çevirmenlerin korkulu rüyasıdır. Çevirmenin bir deyimler sözlüğü kadar hızlı ve birebir her duyduğu deyimi çevirmesini beklemek biraz zalimlik olur.

Kim Demiş Seyahate Çıkmak Eğlenceli Diye!

Özellikle heyetlere eşlik edilmesi gereken durumlarda çevirmen toplantıdan çok toplantı dışı yaptığı ve karşılığında herhangi bir ücret almadığı rehberlik hizmetlerinden bitap düşer. Restorana gidildiğinde herkesi gözü çevirmene döner. Herkes için menüdeki yemeklerin isimlerini tek tek çevirmen çevirir, ardından herkes için sipariş verir. Heyetle aynı otelde kalıyorsanız, katılımcılardan birisinin herhangi bir sorun yaşaması durumunda başvurduğu ilk adres yine çevirmen olur. Kısacası toplantıdaki çevirmenlik göreviniz dışında her türlü işe çevirmen koşturur. Heyetle birlikte yapılan yolculukları, havaalanındaki rehberlik ve destek hizmetlerini de hatırlatmamıza gerek yok sanırım.

Molaya Yer Yok!

Hangimiz saatlerce süren bir toplantıda şöyle arada bir telefonumuza bakmamışızdır ya da bir an için bile olsa içimiz geçmemiştir? İşte çevirmenler için böyle bir durum söz konusu bile değil. Çevirmen her konuşmacıyı dikkatle dinlemek ve konuşmayı sonuna kadar çevirmek zorundadır. Bir sonraki konuşmacıya geçildiğinde ilk konuşmacı için mola zamanı olsa da çevirmen bir sonraki konuşmacıyı çevirmeye devam etmek zorundadır.

Elçiye Zeval Olmaz!

Çevirmenin tarafsız olması ve kendi fikir ve görüşlerini hiçbir şekilde çevirisine yansıtmaması gerekir. Tamamen karşı olduğu bir fikir savunuluyor olsa bile çevirmenin görevi duyduğunu aktarmaktır. Dahası ortam gergin olabilir, kaba ifadeler kullanılabilir ve çevirmenin tüm duyduklarını birebir çevirmesi gerekir. Böyle bir durumda çevirmenin arada kalma olasılığı çok yüksektir. Elçiye zeval olmaz ifadesi çevirmenler için bazen geçerli olmayabilir.

Kulak Misafiri Olmak!

Çevirmen filmini izlemişsinizdir. Çevirmen yanlışlıkla konuşulan gizli bir konuya kulak misafiri oluyor ve bu yüzden başı belaya giriyor. Çevirmenler bu tarz durumlarla da oldukça sık karşılaşabiliyorlar. Bazen görünmez bir hal aldığınızda, iki kişi arasında konuşulan ve duymamanız gereken birçok şeye kulak misafiri olabiliyorsunuz.

Kısacası çevirmenlerin işi göründüğü kadar kolay değil. Her zamanki gibi çevirmenlere çok iş düşüyor. Çevirmenlerin sabırlı, sakin ve bir o kadar da tarafsız olması şart. Ancak çevirmenlerin işini kolaylaştırmak adına toplantılarda veya seyahatlerde biraz daha anlayışlı davranılabilir. Konuşmacı sayısı fazla olan, yoğun bir programa sahip, kahve arası verilmeyen toplantılarda çevirmenin dinlenmesine olanak sağlanması, birden fazla çevirmenle çalışılması da yapılabilecekler arasında.