Davutoğlu Merkel Basın Toplantısı Çeviri Krizi

Nasıl ki kavga sırasında arada kalan en çok dayak yer, çevirmenlerin de kaderi işte aynen öyle. Ortada bir yanlış anlaşılma varsa ne konuşmacı, ne de dinleyen kişi olayı üzerine alır. Çevirmen yanlış çevirmiştir kesin. Elbette her zaman işler böyle yürümez. Öyle anlar vardır ki çevirmen hata yapmıştır ve bu hatanın sonuçları çığ gibi büyüyerek devasa bir hal alır.

Başbakan Davutoğlu ve Almanya Başbakanı Angela Merkel’in ortak basın toplantısında gazetecinin Davutoğlu’na sorduğu sorunun çevirisindeki hatalar da aynen öyle çığ etkisi yaratabilecek hatalardan.

Karşımıza çıkan ilk hata

Die Welt muhabiri sorusunda, “Türkiye, Uluslararası Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 159. sırada, meslektaşlarımız Can Dündar ve Erdem Gül müebbetle yargılanmakta” diyor. Çevirmen tarafından bu sayı Türkçeye 195 olarak çevriliyor. Durumun bir çeviri hatasından kaynaklandığı o an elbette ki fark edilemiyor ve Davutoğlu da sözlerine devam ederken “Ayrıca, 193 ülkenin bulunduğu dünyada Türkiye’nin nasıl 195. sırada olduğunu merak ediyorum tabii” ifadesini kullanıyor.

Sayının yanlış çevrilmesi muhtemelen sayıların Almanca ve Türkçede farklı okunmasından kaynaklanmaktadır. Türkçede ilk önce onlar basamağı ardından birler basamağı ifade edilirken, Almancada durum tam tersidir.

İkinci hata daha doğrusu eksik çeviri

Gazeteci sorusunda, “Can Dündar ve Erdem Gül” derken, çevirmen “Erdem Gül ve bir gazeteci daha” diyerek eksik bir çeviri ortaya koyuyor.

Gazeteci isminin eksik çevrilmesinin nedeni muhtemelen çevirmenin genel kültür bilgisinin yetersiz olması ve o an her iki gazeteci ismini birden yakalayamamasıdır.

Böyle bir durumda çevirmen ne yapabilir?

Yapılan hatanın elbette ki o an için geri dönüşü yok. Çevirmenin sözlü çeviri sırasında yaptığı hatayı hemen o an, “Çok özür diliyorum,” diyerek çevirisine düzelterek devam etmesi dışında, anı geri saramazsınız. Tıpkı bir mankenin podyumda düşmesi gibi, podyumda yürümeye devam etmesinin tek yolu tökezleyerek doğrulmasıdır.

Böyle durumlarda yapılabilecek en önemli şey profesyonel çevirmenlerle çalışmak ve temposu hızlı, soru cevap şeklinde gerçekleşecek olan bu gibi basın toplantılarında tek çevirmen yerine iki çevirmenle çalışılmasıdır. Böylece, bu durumda olduğu gibi çevirmenin yakalayamadığı gazeteci ismini yanında dinleyici olarak bulunan diğer meslektaşı hızlı bir şekilde not alarak çevirmene yardımcı olabilir.

Yine Yeniden Çevirmenin Önemi

Kısacası bir sayı hatası veya eksik bir isim belki ufak çaplı bir yuvarlak masa toplantısında bu kadar göze batmayabilirdi ancak bahsi geçen toplantı iki başbakanın ortak basın toplantısı. Her zaman özellikle vurguladığımız gibi bir metne, bir toplantıya ne kadar önem veriliyorsa çevirmen seçimine de o derece önem verilmelidir. Bu tarz toplantılarda çeviri ve çevirmen seçimi konusunda biraz daha hassas davranılması gerekmektedir.