Çizgi Romanların da Çevrilmeye Hakkı Var

1-2 Nisan tarihlerinde gerçekleştirilen Bilkent Çeviri Zirvesi’nde konuşmasına yer verilen ve çizgi roman alanında önemli eserlerin çevirilerine katkı sağlamış olan Sinan Okan’a göre çizgi roman çevirisi, düz metin çevirisinden oldukça farklı.

Düz Yazı Çevirisi ve Çizgi Roman Çevirisinin Farklılıkları

Örneğin, düz metin çevirilerinde Trados gibi önemli bilgisayar destekli çeviri programları (CAT) kullanılırken, çizgi romanlarda çeviriler Word programı üzerinden yapılıyor.

Düz yazı çevirilerinde, çizgi romanlardan farklı olarak çevirmenin bağlı kalmak zorunda olduğu bir resim ögesi yoktur. Bu öge, çizgi roman çevirilerinde, çevirmenin yaptığı çeviriyi tekrar tekrar değiştirmesine neden olabilir. Çok basit bir örnek vermek gerekirse, karakterin söylediği sözü “Merhaba!” olarak çevirdikten sonra, o karakterin yüz ifadelerine bakarak aslında “Tamam!” sözünün daha uygun olduğu fark edilebilir. Böylece de çevirmene düşen iş hem çeviriyi yapmak hem de sonrasında ifadelerin resimlerle uyuşup uyuşmadığının kontrolünü yapmaktır.

İnsanlar çevrilmiş bir hikâye, roman vs. okurken olanları kafalarında tasvir etmek adına hayal güçlerini kullanırlarken, çizgi romanlarda bu hayal gücünü kullanmaya pek olanak yoktur; kısıtlayıcıdır çizgi roman. Çünkü konuşmaların gerçekleştiği bağlamlar resimlerde zaten verildiğinden, hayal edecek pek bir şey yoktur.

Son olarak, çizgi roman çevirilerinde dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli noktaya değinen Sinan Okan’a göre; çeviri bittikten sonra herhangi bir akış probleminin olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yani, bittikten sonra çeviri sesli olarak okunmalı, balonlu diyaloglar halinde akıyor mu gerçekten diye bir kontrol edilmelidir. Eğer, ‘Ben bu cümleyi hayatta böyle söylemem’ diyorsanız o çeviri olmamış demektir. Yani çevirinin ilk başta çevirmenlerin kendilerinin içine sindirilmesi gerekmektedir.

Kısacası, her ne kadar benzer noktaları olsa da; akışta dikkat edilmesi gereken hususlar, kullanılan programlar ve bağlı kalınması gereken ögeler konusunda çizgi roman çevirileri düz yazı çevirilerinden farklılık gösterebiliyor.