Çeviribilim hakkında bilinmesi gerekenler

Dünyada 7 binin üzerinde dil aktif olarak konuşulmaktadır. 7 bin aktif konuşulan dil… Ve tahmin bile edilemeyecek kadar yok olmuş dillerin de bulunduğunu unutmamak gerek. Her dili konuşan toplumun kendi kültürleri, tarihleri ve felsefeleri olduğunu da eklemek gerek. Ve her dil farklı alanlarda farklı toplumlardan etkilendiğini, ya da farklı toplumları etkilediğini söyleyebiliriz. Dil etkileşiminin bu kadar geniş bir alanı etkilediği düşünüldüğünde yapılan herhangi bir araştırmanın dil etkileşimini yok sayması beklenemez.

İçinde yaşadığımız dünyayı daha iyi anlamak için, farklı kültürleri ve tarihleri öğrenebilmek için dil araştırmaları yapmak bir zorunluluk. Dil araştırmalarını ve etkileşimlerinin bahsedildiği noktada çeviribilim hayatımıza girmektedir. Göreceli olarak yeni bir alan olan çeviribilim, 20. yüzyılın ortalarında Holmes tarafından temelleri atılmıştır. Çeviribilim sayesinde dilin toplum üzerinde etkisi detaylı bir şekilde incelenebilir ve daha detaylıca tartışılabilir hale gelmiştir.

Çeviribilim Nedir?

Çeviribilim, disiplinler arası olarak tanımlanabilecek bir alandır. Çeviribilim, tercüme ve çevirinin sistematik olarak teoriye dökülmesi, anlaşılması ve uygulanması ile uğraşmaktadır. Tercümenin bilimsel hali olarak özetlemek yanlış olmaz. Ancak tercüme sadece bir dilden başka bir dile aktarma olarak tanımlanırken çeviribilim olabilecek her alanda dilin etkilerini incelemektedir.

Çeviribilim nedir diye bir cümlede özetlemek gerekirse, çeviribilim kültürler arası etkileşimi inceleyen akademik alandır diyebiliriz.

Üniversitede Çeviribilim Bölümü

Çeviribilim ülkemizde 11 üniversitede 4 yıllık lisans eğitimi olarak yer almaktadır. Çeviribilim bölümlerine giriş puanı üniversite giriş sınavlarındaki dil puanı alınarak değerlendirilir.

Çeviribilim bölümünün amacı öğrencilerini tercümenin teorik ve teknik alanlarını öğretip gerekli bilgi birikimini sağlayarak tercüme ve çeviri alanlarında yetkin bireyler haline getirmektir.

Çeviribilim dersleri (Boğaziçi üniversitesi ders programına göre):

Çeviribilimde Akademik Makale Yazımı

Çevirmenler için Türkçe

Çeviri ve Çeviribilime Giriş

Çevirmenler için Etkili Konuşma ve Yazma

Etimoloji

Sözlü Çeviriye Giriş

Basın Dili

Teknik Çeviri

Kültürlerarası İletişim Araştırmalarına Giriş

Edebiyat Çevirisi

Tıp Çevirisi

Çeviri Eleştirisi

Eşzamanlı Çeviriye Giriş

Çeviribilimde İş Olanakları

Çeviribilim mezunu olan birey birçok alana hâkim olarak mezun olur. Sadece dil alanında yetkinlik değil, aynı zamanda sosyoloji, psikoloji ve diğer beşerî alanlarda hakimiyet sahibi olunur. Yani tercüman, mütercim, çevirmen, yeminli tercüman gibi tercümeye dayalı iş imkanlarının yanı sıra sosyolog ya da tarih uzmanı gibi alanlarda da iş bulabilir çeviribilim mezunu. Dil hizmetleri endüstrisinde yer alabilecekleri için uluslararası yayıncılık, gazetecilik ve halkla ilişkiler gibi alanlarda çalışmak mümkündür. Elbette her akademik alan gibi akademide ilerleyerek araştırma görevlisi, öğretim görevlisi ve profesör olma olanakları da bulunmaktadır.

Yurt dışında iş imkanlarının da geniş olduğu söylenebilir. Dil bilimi ve tercüme alanında uzmanlaşıldığı için yurt dışında özellikle tercüman olarak iş imkanları oldukça geniştir.

Çeviribilim ve Tercüme Arasındaki Farklar Nelerdir?

Çeviribilim ve tercüme arasındaki en büyük fark, çeviribilim tercümeden çok daha geniş bir alandır. Tercüme bir metni orijinal dilinden alıp başka bir dile taşımak olarak tanımlanabilirken çeviribilim bu aksiyonun teknik ve teorik alanları ile uğraşmaktadır. Her iki bölüm mezunları çevirmen olarak çalışabilmektedir. Çeviribilim çoğu zaman mütercim-tercüman bölümlerinin altında ders olarak verilmektedir ancak çeviribilimi bir ders olarak görmek oldukça kısıtlayıcı olacaktır.

Mütercim-tercüman bölümleri çeviriyi pratik bir alan olarak görürken çeviribilim bölümleri çeviriyi daha çok bilimsel bir alan olarak görmektedir.

Gün geçtikçe globalleşmekte olan dünyamızda dil çok büyük bir yer almakta ve dil bariyerinin iletişimi engellemesine izin vermemek gerekmektedir. Bu engeli kaldırabilmek ve insanlığı daha iyi anlayabilmek için çeviribilim hayatımızda yer almaktadır.